خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که هسته اولیه جامعه را تشکیل می دهد و مانند دیگر نهادهای اجتماعی برای برآورده ساختن نیازهای اساسی بشر پدید آمده است. بدیهی است که نهاد خانواده در ارتباط متقابل با سایر نهادهای اجتماعی، چهره های متعددی به خود می گیرد و دچار دگرگونی می شود. در جوامع سنتی، دگرگونی های اجتماعی روند کندی داشتند، اما در جوامع صنعتی و نوین امروزی، آهنگ تغییرات اجتماعی شتاب بسیاری یافته و همین امر جوامع را دچار تحولات عمیقی کرده است. در کشور ایتالیا، بر اساس پژوهش های انجام شده، در سی سال گذشته، ساختار خانواده دستخوش تغییراتی شده که بسیاری از آنها همگام با تحولات در سبک زندگی فردی و اجتماعی رخ داده است. یکی از مهمترین جنبه های این تغییرات به هسته خانواده مربوط می شود. آخرین وضعیت تغییرات شاخص های جمعیتی کشور ایتالیا نشان می دهد متوسط تعداد اعضای هر خانواده در دهه های اخیر روند کاهشی داشته است. امروزه میانگین تعداد اعضای خانواده حدود سه نفر است و در ارتباط با نرخ فرزند آوری، از هر ده خانوار، چهار خانوار بدون فرزند است و بیست و شش در صد خانواده ها فقط یک فرزند دارد. تعداد مجردها نیز به طور قابل توجهی افزایش یافته است (بیش از هشت و نیم میلیون) و از سوی دیگر با کاهش بیش از چهل درصدی آمار ازدواج و افزایش دویست و سی درصدی آمار طلاق مواجه هستیم. جالب است بدانیم که علیرغم این دگرگونی ها در بافت اجتماعی، تحقیقات نشان می دهد که حدود چهل درصد خانواده های امروزی ایتالیایی همچنان خود را سنتی و همچون پناهگاهی امن تعریف می کنند. شگفت انگیزترین بخش این تحقیقات این است که از هر ده خانواده، بیش از هفت خانواده، نسبت به سی سال پیش احساس شادی و آرامش بیشتری می کنند و پژوهشگران این امر را نتیجه افزایش ثبات اقتصادی در این کشور می دانند. امروزه در این کشور، با خانواده هایی مواجه هستیم که نه تنها شاد هستند، بلکه روابط خانوادگی و اجتماعی را به روشی ساده تر از گذشته تجربه می کنند. از جمله فعالیت هایی که اعضای خانواده های نوین تمایل دارند در کنار هم انجام بدهند، می توان در وهله اول به چت کردن و پس از آن تماشای فیلم و سریال در خانه و یا بیرون رفتن برای صرف شام اشاره کرد. از سوی دیگر، رابطه بین والدین و فرزندان نیز در حال تحول است. در مقایسه با سی سال پیش، ترس فزاینده‌ای از خطرات و تهدیدات «خارجی» که ممکن است از خارج از محدوده خانواده به سلامت و امنیت آن آسیب وارد کنند، وجود دارد. والدین امروزی سعی می کنند اطمینان و امنیت بیشتری به فرزندان خود بدهند، همچنین احترام به تصمیمات فرزندان، میل به ابراز محبت و سعی در ایجاد رابطه دوستانه با فرزندان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در عوض، نقش والد-معلم تقریبا از بین رفته است. بدین معنی که نقش حیاتی والدین به عنوان معلمان نخستین بسیار کمرنگ و در بسیاری موارد ناپدید شده است. در ارزیابی ارتباط فرزندان با خانواده اصلی، می‌توان گفت که حتی فرزندانی که به دلایل مختلفی چون ازدواج، کار، تحصیل و غیره، دیگر با خانواده خود زندگی نمی کنند، سعی شان بر این است پیوند با خانواده اصلی را با حفظ تبادل مهر و محبت، توجه و مراقبت های متقابل همچنان زنده نگه دارند. در واقع، بیست و پنج درصد سالمندان به خانواده های تازه شکل گرفته فرزندان و یا نوه هایشان کمک می کنند و متقابلا چهل و پنج درصد سالمندان از عزیزان جوانتر خود کمک دریافت میکنند.
اشتغال زنان
در مورد حوزه کار، می‌توان گفت که امروزه اکثریت (هفتاد و دو درصد) کار را آسان تر و ساده تر می دانند. زنان نیز در نقش کار آفرین و مدیر اندک اندک به جایگاه همسران خود نزدیکتر می شوند، اما هنوز راه زیادی تا رسیدن به برابری وجود دارد. با دگرگونی های اجتماعی، بسیاری از شرکت ها سیاست هایی مبنی بر تعادل بین کار و زندگی را برای رفع نیازهای کارکنان خود اتخاذ کرده اند. البته این مساله بیشتر برای کسب و کار هوشمند صدق می کند که بر اساس پژوهش های اخیر، حدود چهل درصد مصاحبه شوندگان اعلام کرده اند که حداقل یک بار آن را تجربه کرده اند و یا به صورت پاره وقت توسط زنان انجام شده است و این امر می تواند در برآورده کردن بسیاری از نیاز های خانواده های جدید موثر واقع شود. به طور کلی، در مقایسه با همسران خود، حدود شصت درصد از زنان اعلام کرده اند که ساعات کمتری کار می کنند و شصت و پنج درصد نیز گزارش می دهند که درآمد کمتری نسبت به مردان دارند.
استفاده از فناوری های نوین و پیشرفت تکنولوژی
در جامعه امروزی ایتالیا، حتی تکنولوژی نیز با مفهوم خانواده مدرن سازگار شده است. نود و پنج درصد از کسانی که به اینترنت دسترسی دارند می گویند که هر روز از اینترنت استفاده می کنند و هفتاد و چهار درصد از آنان نیز از شبکه های اجتماعی به صورت روزانه بهره مند هستند. به طور کلی، از هر ده خانواده، هفت خانواده حداقل شش دستگاه فناوری دارند: گوشی های هوشمند و لپ تاپ و همچنین تبلت، تلویزیون های هوشمند و بازی های ویدیویی تقریبا در همه خانه ها وجود دارند. باید اضافه کرد که نیمی از مصاحبه شوندگان اعلام کرده اند که از گوشی های هوشمند و تبلت برای برخی از فعالیت ها به ویژه برای تماشای فیلم و سریال و یا گوش دادن به موسیقی به صورت اشتراکی با سایر اعضای خانواده استفاده می کنند. بدین ترتیب، در مقایسه با گذشته و با حضور هرچه گسترده تر فناوری های جدید، نیاز به محافظت از حریم خصوصی دیجیتال حتی در محیط خانواده نیز احساس می شود. به اشتراک گذاشتن گذرواژه های شخصی مربوط به پروفایل های شبکه های اجتماعی یا ایمیل ها با دیگر اعضای خانواده، رویه ای است که کمتر کسی از آن استفاده می کند. معمولا مردان تمایل کمتری به این کار نشان می دهند. بر طبق آخرین پژوهش ها، حدود نیمی از مصاحبه شوندگان اعلام کرده که هرگز این کار را انجام نداده و قصد انجام آن را در آینده نیز نخواهد داشت، در حالیکه نیم دیگر تا کنون گذرواژه ای را به اشتراک گذاشته و یا اینکه تحت شرایطی خاص، حاضر است آن را در اختیار همسر خود قرار دهد. علاوه بر این عده ای(هفت درصد) بدون اطلاع فرزندشان به تلفن های هوشمند و شبکه های اجتماعی آنان دسترسی دارند و این امر در مورد شریک زندگی شان نیز صدق می کند، به طوری که چهار درصد از مصاحبه شوندگان می گوید که بدون مجوز به تلفن هوشمند و یا به پروفایل های اجتماعی همسرشان دسترسی دارند.
پایداری زیست محیطی و اقتصادی
و اما در باب مسائل مربوط به حوزه محیط زیست باید اشاره کرد که علاقه به سبک زندگی پایدار و دوستدار محیط زیست همواره در حال افزایش است. امروزه خانواده های ایتالیایی، علاوه بر تفکیک و طبقه بندی زباله ها و اجرای اقدامات روزانه برای کاهش زباله، به برندها و محصولاتی که به طبیعت و محیط زیست احترام می گذارند، توجه بیشتری دارند. در کنار مسائل مربوط به پایداری زیست محیطی، خانواده ها به پایداری اقتصادی نیز توجه زیادی دارند و اغلب نگرانی های خود را در این زمینه بروز می دهند. در واقع تنها یک سوم بر این باورند که نسبت به وضعیت فعلی مالی خود احساس آرامش و امنیت می کنند و تنها حدود سی درصد به بهبود وضعیت اقتصادی خود در ده - پانزده سال آینده خوشبین هستند. این در حالی است که، در مقایسه با سی سال پیش، وضعیت مالی چهل و دو درصد مردم بهبود یافته، هفده درصد بدون تغییر باقی مانده و سی و پنج درصد اعلام می کنند که وضعیت اقتصادیشان بدتر شده است. در واقع عواقب این مساله به وضوح قابل رویت است. در دوازده ماه گذشته، از هر ده خانواده، هشت خانواده مجبور شده اند حداقل یک بار از برآورده کردن نیازها یا خواسته های خود صرفنظر کنند: بیش از نیمی از آنها در واقع نتوانسته اند پولی پس انداز کنند و نیمی دیگر مجبور شده اند از تعطیلات و یا خرید محصولات مرتبط به رفاه و اوقات فراغت خود چشم پوشی کنند.
دغدغه های خانواده های ایتالیایی
بیم و هراس خانواده های ایتالیایی بیشتر از چه چیز است؟ در مقایسه با سی سال پیش، تصور این است که خطرات افزایش یافته است. به طور کلی، از دست دادن کار یا منابع فعلی درآمد، جنبه ای است که بیشترین نگرانی را در بر دارد و در وهله دوم باید به مسائل مربوط به حوزه امنیت مانند کلاهبرداری از طریق مجازی، سرقت و خشونت اشاره کرد. با این حال، در میان بزرگترین واهمه و نگرانی برای آینده، مساله سلامتی نیز قرار دارد و به طور کلی، زنان نگران تر از مردان به نظرمی رسند و با اعتماد کمتری به آینده نگاه می کنند. این قبیل نگرانی ها، ترس ها، بلکه نیاز به محافظت در اکثر اقشار جامعه دیده می شود. امروزه تقریبا از هر ده خانواده، هشت خانواده حداقل یک نوع بیمه دارند و از هر ده خانواده، هفت خانواده بیمه را مثبت ارزیابی می کند و این نشان می‌دهد چگونه مردم به طور فزاینده ای به شرکت های بیمه به دید یک «همراه زندگی» که قادر به محافظت از آنان و عزیزانشان است می نگرند. جالب است بدانیم که حدود چهل درصد از مصاحبه شوندگان حداقل یک بار از طریق مجازی بیمه نامه ای را امضا نموده اند و این نشانگر سیر تحولات در دنیای بیمه است.
امروزه خانواده های ایتالیایی به چه نوع بیمه هایی بیشتر روی می آورند؟ علاوه بر بیمه خودرو که حدود نود درصد خانواده ها ازآن برخوردارهستند، تقریبا نیمی از خانواده‌ها بیمه خانه و بیست و پنج درصد نیز بیمه عمر دارند. علاوه بر این عده ای طرح پس انداز یا بیمه سلامت را نیز فعال کرده اند. در هر صورت به نظر می‌رسد که در آینده بیشترین سرمایه گذاری ها در حوزه سلامت و سفر باشد. با توجه به نوآوری ها در حوزه بیمه، مردم عمدتا خواهان تحولاتی در زمینه دسترسی راحت به خدمات، سرعت در ارائه خدمات، زبانی واضح و قابل فهم و شخصی سازی بیمه ها بر اساس عادات زندگی روزانه و فناوری های نوین هستند.
عادت های مربوط به خرید
معمولا در جامعه ای که ساختار و دغدغه های خانواده ها در آن تغییر کند، عادات مربوط به خرید نیز تغییر می کند. در این زمینه، در ایتالیا دو گرایش اصلی وجود دارد: از یک طرف توجه روزافزونی به تبلیغات، فروش های فوق العاده و تخفیف ها وجود دارد، از سوی دیگر همواره افراد بیشتری به خرید آنلاین علاقه نشان می دهند. در زمینه خرید محصولات خانگی، اکثر ایتالیایی ها از اعضای خانواده خود مشاوره می گیرند اما در زمینه ابزارهای مالی و محصولات بیمه ای و یا حرفه ای، مشاوران هستند که نقش مهمی را ایفا می کنند.
در خانواده‌های ایتالیایی چه کسی برای خرید تصمیم گیرنده است؟ در زمینه تعطیلات و سفر همه اعضای خانواده در تصمیم گیری سهیم هستند در حالیکه خرید مواد غذایی معمولا به عهده زنان و خرید های مرتبط به فناوری، بیمه و یا سرمایه گذاری به عهده مردان است.به طور کلی، می توان گفت که یکی از بزرگترین هزینه های خانواده های ایتالیایی به خانه و مدیریت آن اختصاص دارد. ایتالیایی ها به طور متوسط حدود پانصد یورو در ماه بابت قبوض مختلف، گرمایش، وام خانه، شارژ ساختمان و غیره خرج می کنند و این رقم برای کسانی که اجاره نشین هستند به مرز پانصد و پنجاه یورو هم می رسد.در پایان باید افزود که در دهه های اخیر شاید هیچ عاملی به اندازه خانواده از تحولات اجتماعی تاثیر نپذیرفته است، به گونه ای که خانواده که نهادی است اجتماعی دگرگونی هایی را تجربه کرده است که موجب تحول در مسیر زندگی و تجربه زیستی تک تک انسانهای جامعه شده است.
منبع:
نظر شما